Noord-Nederland koploper met wereldwijde impact

Groeiend en veelbelovend. Dat zijn karakteristieken die uitstekend passen bij de sector Life Science & Health in Noord-Nederland. Afzonderlijke initiatieven doen het goed, de vorderende samenwerking is de sleutel naar meer succes.

(NoordZ, geschreven door Jean-Paul Taffijn)

Medicijnen die niet van ver komen, maar vlakbij huis worden geproduceerd. En dan ook nog op een groene, duurzame manier. Dat is geen noordelijke luchtfietserij. Het is een streven dat hard bezig is realiteit te worden, dankzij grote inspanningen in het hele land, op initiatief van Noord-Nederland. Dat is niet onlogisch. Het Noorden ontwikkelt zich steeds sneller als Life Science & Health-regio.

Het meest tot de verbeelding sprekend in deze sector is waarschijnlijk baanbrekende technologie die artsen en patiënten terzijde staat. Van groeibriljant Reducept (Virtual Reality als pijnbestrijder) in Leeuwarden via PulmoTech (monitoringsysteem voor beademingspatiënten) in Leek tot Detact Diagnostics (mobiele bacteriënmonitor) oorspronkelijk vanuit Delfzijl. En zo zijn er nog heel veel, waarvan sommige de ladder van de internationale medtech-wereld snel beklimmen. Elk jaar worden er tientallen startups gesticht.

Hoe kan dat? Dat heeft in eerste instantie te maken met de aanwezigheid van het Universitair Medisch Centrum Groningen, dat onmiskenbaar de grootste katalysator is. Maar ook het Medisch Centrum Leeuwarden blijkt steeds meer een goede springplank; van medische vinding naar business. Cijfers liegen niet. De sector groeide in 2020 in Noord-Nederland harder dan het landelijke gemiddelde.

De vindingen en startups van briljante wetenschappers dragen daar flink aan bij, toch zijn het de ‘grote jongens’ die ook heel belangrijk zijn. Bedrijven als Certe, Lode Holding, ICON (voorheen PRA Health Sciences) en Innocore zijn er een paar. De samenwerking tussen die grote jongens, de beginnende ondernemers, maar ook onderwijsinstellingen, ziekenhuizen en investeerders die het succesverhaal schrijven. Waar de uit de biologie geleende term ecosysteem hier vaak genoemd wordt, geldt nog zo’n andere biologische realiteit: symbiose. Het netwerk wordt steeds fijnmaziger, zodat alle partijen er hun voordeel mee doen.

Uithangbord

Hét uithangbord van dat ecosysteem, is Life Cooperative. Die naam zegt al dat het meer is dan een netwerk, het is een coöperatie. Ze begon zes jaar geleden als Healthy Ageing Business Coöperatie, maar veranderde de titel een jaar later al, omdat snel bleek dat Life Sciences & Health in Noord-Nederland meer is dan healthy ageing alleen. Inmiddels herbergt de club meer dan veertig bedrijven en is ze goed voor meer dan 4000 fte en boven de 400 miljoen euro omzet.

De innige samenwerking heeft grote gevolgen. Projecten die enkele partijen moeilijk van de grond krijgen, maken nu wel kans. ,,Je kunt groter gaan denken, en dat doen we ook’’, vertelt Edward van der Meer. Hij is directeur van Triade, het vehikel dat vanuit het UMCG ontstond om beloftevolle ondernemingen te helpen met kennis, talent, markt, faciliteiten en kapitaal. Hij is ook CEO van de Campus Groningen, de fysieke plek waar onderzoek, onderwijs en ondernemen samenkomt.

Van der Meer ziet de potentie van de Life Cooperative. ,,Alleen al het gegeven dat we nu beter op de bril hebben wat we in het Noorden alleemaal kunnen en doen, levert kansen op. We zijn aan het verbinden en het coöperatiedenken is ons hier niet vreemd. We gunnen elkaar ook wat.’’

De bedrijven delen onderling kennis, talent, materiaal en locaties. Dat leidt tot mooie initiatieven, voor de bedrijvige leden zelf, maar ook voor het geheel. Move2Innovate bijvoorbeeld is een proeftuin waarin ondernemers en onderzoekers samenwerken om de markt van verantwoord bewegen te bedienen. Pharma Portal is nog zo’n initiatief vanuit de coöperatie. De faciliteit helpt onderzoekers en ontwikkelaars die aan geneesmiddelen werken hun project marktrijp te maken.

De Life Cooperative helpt niet alleen de ondernemingen uit haar eigen sector vooruit. Het is nadrukkelijk de bedoeling om ook andere takken van sport te verbinden: het Noordelijke MKB, de IT-sector, de industrie, die kunnen allemaal profiteren door de handen ineen te slaan met de ondernemingen die zich op het vlak van Life Science & Health bewegen.

Ton Vries ziet die samenhang steeds meer vorm krijgen en de voordelen komen bovendrijven. Vries (Symeres, Bio BTX) stond als bestuurder aan de basis van de Cooperative. ,,De club is flink ontwikkeld. Het begon als een vrij los samenwerkingsverband, maar de professionalisering is hard gegaan. We profileren ons nu als regio. Op beurzen werken onze bedrijven samen bijvoorbeeld. Samen hebben ze een breder aanbod voor klanten.’’

Het noordelijke samenwerkingsverband ontwikkelt zich nog steeds. Vries: ,,We staan niet stil. Er is verjonging in het bestuur, we krijgen specialistische takken zoals human capital en scholing. Ook in vergelijking met andere verbanden elders in het land doen we het echt goed. Ons voordeel is dat we niet de reusachtige bedrijven hebben. De meeste van onze leden zijn niet direct concurrenten. Iedereen heeft voordeel bij samenwerking.’’

De sterke groei van de sector kreeg als gevolg van Covid nog een extra duw. ,,Wereldwijd verdubbelde de financiering in de sector vorig jaar. Daar hebben wij in het Noorden baat bij. Bijna alle bedrijven opereren internationaal, de startups profiteren van de extra mogelijkheden die zij hebben.’’

De leden van de coöperatie hebben een duidelijk doel voor ogen: wereldwijde impact. Toch moet Noord-Nederland voor niets minders dan dat gaan, vindt Van der Meer. ,,Als je door je oogharen kijkt, zie je een groot ecosystemen ontstaan dat zich gedraagt als een internationaal bedrijf. Met productiefaciliteiten, ongekende onderzoeksmogelijkheden, heel veel kennis en kunde en een grote wil om het samen te doen. Dat is niet alleen wensdenken. Wij merken nationaal en zelfs internationaal dat wij als Noord-Nederland steeds meer gezien worden als regio waar je moet zijn als je iets met Life Science & Health wil. Ondernemingen zij geïnteresseerd, studenten zoeken specifiek Groningen er op uit.’’

Momenteel werkt ‘Noord-Nederland’ aan een bijzonder project in dit verband. Het wil – in samenwerking met andere landelijke regio’s - medicijnen gaan produceren. Dat is een gedachte die al langer leeft, juist ontstaan na het kijken door de oogharen die Van der Meer al noemde. De medicijnproductie concentreert zich steeds meer in Azië en die afhankelijkheid heeft af en toe negatieve gevolgen, zoals haperende toevoer en stijgende kosten.

Van der Meer: ,,Wij zijn goed in chemie, we zijn goed in het onderzoek in de eerste fase. Op kleine schaal produceren we al medicijnen. We hebben kennis en we hebben de wil. Daar komt nog een heel interessant facet bij: Noord-Nederland is ook koploper in de biochemie. Verbind dat allemaal en we zijn in staat om op een veel duurzamere, groenere manier medicijnen te produceren.’’

Bij het Nationaal Groeifonds (ook bekend als het Wopke-Wiebesfonds) loopt nu een aanvraag om die wens realiteit te maken. Eind dit jaar wordt bekend of heel veel subsidiegeld deze kant op komt. Van der Meer: ,,Die noordelijke profilering hierin is nieuw. Dit kan echt heel groot worden, voor heel Nederland, maar zeker ook voor het Noorden.’’